IV Dwór

IV Dwór położony przy ulicy Polanki 119 pochodzi z początku XVII wieku. Został wybudowany w tzw. Zajęczej Dolinie, otaczał go park ze stawami i prowadziła do niego aleja lipowa.

Wzmianka o nim według różnych źródeł pochodzi już z 1626 lub 1632 roku. Pierwszym właścicielem, wtedy jeszcze drewnianego dworu był Jan Morgenroth.

W XVIII wieku drewniany dwór, zastąpiła murowana, rokokowa rezydencja, później przebudowana w stylu klasycystycznym.

Na przestrzeni lat posiadłość zmieniała właścicieli, w roku 1732, właścicielem dworu został sekretarz króla szwedzkiego Georg von Wachschläger, który jednocześnie był właścicielem sąsiedniego III Dworu. Następni właściciele to: gdański rajca Jan Losehart (1737 – 1741), burmistrz Gdańska Karol Groddeck (od 1741), Fryderyk von Kempen (1805).

Zamożny Karol Groddeck szczególnie zadbał o posiadłość, która stała się miejscem, gdzie urządzano uczty i bale oraz gdzie spotykali się sławni ludzie. Pałacowe wnętrza zdobiły kosztowne sztukaterie, wytworne stylowe meble, drogocenne dywany oraz stare obrazy znanych malarzy. To z tego obiektu pochodzi piec kaflowy z 1742 r. z herbem rodziny Groddeck, który obecnie jest ozdobą Dworu Królewskiej Doliny we Wrzeszczu. Pozytywne zmiany dotyczyły również parku, w którym można było znaleść malownicze aleje drzew, altany oraz punkt widokowy.

W 1909 r. majątek został przejęty przez Okręgowy Zakład Ubezpieczeń dla Prus Wschodnich. Podczas trwania I wojny światowej w dworze mieścił się lazaret. W okresie II wojny światowej mieściła się tu z kolei szkoła dla dziewcząt, a w 1945 r. urządzono w dawnym dworze szpital dziecięcy, później sanatorium przeciwgruźlicze. Przez pewien czas górna kondygnacja służyła pielęgniarkom jako hotel. W lutym 2014 r. w dawnym dworze wybuchł pożar, który strawił cały dach dworu.

Obecnie budynek jest otoczony płotem, grozi zawaleniem. W ciągu przeszło 6 lat od pożaru nie poczyniono żadnych prac remontowych. Jedynie prowadząca do niego aleja lipowa wraz ze stawami przypomina o dawnych założeniach parkowych.

Poniżej link do mojego starego bloga, w którym znajdziecie fotki z wewnątrz budynku sprzed 8 lat.

http://fotoeksploracja.blogspot.com/2012/05/dzieciecy-szpital-gruzliczy.html

Na dzień dzisiejszy prezentuje się następująco:

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Gdańsku

Po zakończeniu II wojny światowej do Gdańska napływała ludność z różnych części Polski oraz z kresów. Ludność osiedlała się w różnych częściach miasta, między innymi na Gdańskim Chełmie. Mieszkańcy jednak nie mieli swojego kościoła, przez co na msze święte byli zmuszeni uczęszczać do kościołów w pobliskich dzielnicach (Orunia - pw. św. Ignacego, Śródmieście - pw. Chrystusa Króla, Emaus - pw. św. Franciszka z Asyżu). W związku z tym, że Chełm leży na wzniesieniu, zimą dojście do kościołów w innych dzielnicach było utrudnione. Mieszkańcy zwracali się do władz kościelnych z prośbą o utworzenie parafii na Chełmie. W czerwcu 1947 roku księżą pallotyni otrzymali zgodę na Zarządu Miejskiego na remont i adaptację zniszczonej kaplicy cmentarnej na starym cmentarzu katolickim przy ulicy Obrońców Londynu (dzisiejszej ul. Wronki). Co niedzielę była odprawiana tam jedna msza święta.

Nazwa parafii jest związana właśnie z cmentarną kaplicą. Podczas oględzin, w zalanych podziemiach, znaleziono trzymetrowy dębowy krzyż z wyrzeźbioną w drewnie figurą Jezusa. Znaleziony krzyż pochodził z kaplicy Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Do dziś nie wiadomo w jaki sposób krzyż dostał się na Chełm. Mieszkańcy Nowego Portu żądali zwrotu krzyża, twierdząć, że przed wojną znajdował się na terenie parafii pw. św. Jadwigi z Nowego Portu.